“Ανεξίτηλα Χρώματα”
50 ποιήματα σε ποιητική φόρμα τάνκα και 10 ζωγραφικοί πίνακες της Άντρης Πλουτάρχου
Αφιέρωμα στην Άντρη Πλουτάρχου
Το βιβλίο είναι αφιερωμένο στην αείμνηστη εκπαιδευτικό
και εικαστικό Άντρη Πλουτάρχου, αδερφή του συγγραφέα Ελευθέριου Πλουτάρχου. Η
Άντρη Πλουτάρχου είχε συνεργαστεί με τον Σύνδεσμο Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου
(ΣΠΕΚ) και εικαστικές δημιουργίες της φιλοξενούνται στο Art Shop Gallery του
διαδικτυακού του κόμβου. Φωτογραφίες από εικαστικές δημιουργίες της έχουν
περιληφθεί σε δύο προηγούμενα βιβλία του συγγραφέα, της σειράς λογοτεχνημάτων
του ΣΠΕΚ, που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Αρχύτας. Τόσο το εξώφυλλο όσο και το
οπισθόφυλλο της παρούσας έκδοσης κοσμούνται επίσης με έργα της. Τα έργα αυτά
περιλαμβάνονται μαζί με άλλα οχτώ στο δεύτερο μέρος του βιβλίου. Εκεί, το καθένα
συνοδεύεται με ένα σχετικό ποίημα της συλλογής, σε ποιητική φόρμα τάνκα.
Η Άντρη Πλουτάρχου γεννήθηκε το 1982. Ήταν το 3ο στη
σειρά από τα 4 παιδιά της οικογένειάς της. Έζησε τα παιδικά της χρόνια στον
Καλοπαναγιώτη, ένα όμορφο ορεινό χωριό της Κύπρου, στην οροσειρά του Τροόδους. Από
μικρή ξεχώριζε για τη δυναμική της προσωπικότητα, την εξυπνάδα, τη
δημιουργικότητα και τις ικανότητές της σε διάφορους τομείς. Αποφοίτησε το 2004
από το Τμήμα Επιστημών της Αγωγής του
Πανεπιστημίου Κύπρου κι άρχισε να εργάζεται ως εκπαιδευτικός σε σχολεία
Δημοτικής Εκπαίδευσης. Παράλληλα φοίτησε σε μεταπτυχιακό πρόγραμμα στο ίδιο
πανεπιστήμιο και το 2008 απόκτησε μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών στη Διοίκηση
Επιχειρήσεων. Τα τελευταία χρόνια ασχολήθηκε ειδικά με τη διδασκαλία του
μαθήματος της Τέχνης. Ταυτόχρονα λάμβανε μέρος σε διάφορα σχετικά επιμορφωτικά μαθήματα
και προγράμματα, αναπτύσσοντας περεταίρω τις γνώσεις και ικανότητές της ως εκπαιδευτικός
και εικαστικός. Το 2019 απέκτησε δίπλωμα
Art Therapy και παρακολούθησε σειρά
διαδικτυακών μαθήματων Τέχνης στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης
(ΜΟΜΑ). Έχει δημιουργήσει αρκετά εικαστικά έργα, δοκιμάζοντας διάφορα υλικά και
τεχνοτροπίες. Σκίτσα της έχουν χρησιμοποιηθεί για εικονογραφήσεις και φωτογραφίες από ζωγραφικούς πίνακές της για
φιλοτέχνηση εξωφύλλων βιβλίων. Ήταν νυμφευμένη και μητέρα δύο κοριτσιών. Τα
τελευταία χρόνια έδωσε έναν άνισο αγώνα με αντίπαλο τον καρκίνο, επιδεικνύοντας
αξιοθαύμαστη υπομονή, θέληση και αξιοπρέπεια. Το επίγειο ταξίδι της τερματίστηκε
πρόωρα στις 8 Ιουλίου 2024, λίγους μήνες πριν κλείσει τα 42 της χρόνια. Μα ένα
άλλο ταξίδι αρχίνησε, με την ψυχή της να φτερουγίζει λεύτερη στα επουράνια. Οι
αναμνήσεις από την Άντρη Πλουτάρχου είναι πλούσιες και φωτεινές. Τα χρώματά της
θα μείνουν ανεξίτηλα στις θύμησες όσων έτυχε να τη γνωρίσουν.
Ανεξίτηλα χρώματα και θύμησες
Το δωμάτιο της ψυχής γιομάτο μ’ ανεξίτηλα χρώματα…
Άλλοτε απαλά, γλυκά, μ’ αποχρώσεις ανεπαίσθητες…
Άλλοτε έντονα ζωγραφισμένα, με παραστάσεις ζωντανές,
αληθινές…
Μ’ αρώματα, ήχους, γεύσεις, ονείρατα κι οράματα…
Και πάντοτε, στο φόντο, να ξεχωρίζει το πράο χαμόγελο…
Ένας ήλιος αστείρευτος…
με τις αχτίδες του να σ’ αγκαλιάζουν στωικά κι αγαπημένα
κι ένα ολόγιομο φεγγάρι, πιστό στο ραντεβού του,
μες στο σκοτάδι το γαλήνιο,
κείνη την ώρα που δίπλα του τ’ αστέρια τρεμοσβήνουν
με την ελπίδα να προσμένει καρτερικά
στου αδυσώπητου χρόνου τη ροή.
Το δωμάτιο της ψυχής γιομάτο με πλούσιες θύμησες…
Σε καμβάδες, βιβλία, σχολικούς τοίχους…
παιχνίδια, παιδικές φωνές
-προπάντων στα παιχνίδια και στις παιδικές φωνές
των δικών σου
βλασταριών-
στις θάλασσες, στις αμμουδιές, στους κάμπους,
στα μονοπάτια των
λόφων και στις βουνοκορφές,
στο ποτάμι και στα περιβόλια,
στα ολάνθιστα παρτέρια των παιδικών σου στιγμών…
στο σπίτι μας το πατρικό…
Είθε το φως σου να πλημμυρίζει τις θύμησες!
Ανεξίτηλα θα ‘ναι τα χρώματά σου!
Καλό σου ταξίδι!
Ελευθέριος Πλουτάρχου (8/7/2024)
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Η ποιητική συλλογή «Ανεξίτηλα χρώματα» περιλαμβάνει 50
ποιήματα γραμμένα στην ποιητική μορφή τάνκα. Τάνκα στα ιαπωνικά σημαίνει
σύντομο ποίημα. Ως ποιητική φόρμα δημιουργήθηκε στην Ιαπωνία πριν από αρκετούς
αιώνες. Κάθε τάνκα ολοκληρώνεται με λέξεις οι οποίες αποτελούνται συνολικά από 31
συλλαβές. Πιο συγκεκριμένα, κάθε ποίημα περιλαμβάνει πέντε στίχους των 5, 7, 5,
7 και 7 αντίστοιχα συλλαβών.
Στην παραδοσιακή του μορφή ένα ποίημα τάνκα αποτυπώνει,
σχεδόν επιγραμματικά, το τέλος, την ολοκλήρωση δηλαδή ενός πράγματος, γεγονότος
ή συναισθήματος. Οι πρώτοι τρεις στίχοι του (σε μετρική χαϊκού, 5-7-5),
ονομάζονται στα ιαπωνικά, «καμί νο κου», δηλαδή «άνω φράση», ενώ οι επόμενοι
δύο (7 και 7 συλλαβές), «σιμό νο κου», δηλαδή «κάτω φράση». Αρκετές φορές η κάτω
φράση αποτελεί απάντηση ή προέκταση της άνω φράσης ή μεταφέρει νοήματα ή
δημιουργεί συνειρμούς, που ενίοτε δημιουργούν ποικίλα συναισθήματα. Βασικό
στοιχείο των παραδοσιακών ιαπωνικών τάνκα είναι η ομορφιά της φύσης, όχι όμως αυτή
καθαυτή, μα άρρηκτα συνδεδεμένη με την εσωτερική ψυχική κατάσταση του ποιητή
τους. Ωστόσο, όπως και στην περίπτωση των χαϊκού, που είναι μεταγενέστερα των
τάνκα, και μάλιστα προέκυψαν από αυτά, συνηθίζεται, εδώ και αρκετές δεκαετίες,
από ευρωπαίους κυρίως ποιητές, να υπάρχει σχετική ελευθερία ως προς την επιλογή
του περιεχομένου και της θεματολογίας τους, που δεν αφορά πάντοτε στην ομορφιά
της φύσης. Βέβαια, εκείνο που τηρείται αυστηρά στη συγγραφή τους, ώστε να
θεωρούνται τάνκα, είναι ο αριθμός των στίχων και των συλλαβών που πρέπει να
έχει ο κάθε στίχος.
Στην ποιητική μου συλλογή, μέσα από εικόνες της φύσης αλλά
και άλλες εικόνες ή μέσα από περιγραφές που μπορεί να αφορούν διάφορες
καταστάσεις, επιχειρώ να προβάλω αλήθειες, αρετές και πανανθρώπινες αξίες ή να
μεταφέρω σχετικά μηνύματα ή νοήματα ή να καυτηριάσω θέματα που αφορούν στον
σύγχρονο άνθρωπο. Το βιβλίο αποτελείται από δύο μέρη. Στο πρώτο περιλαμβάνονται
40 ποιήματα τάνκα με ποικίλη θεματολογία. Στο δεύτερο περιλαμβάνονται άλλα 10
ποιήματα τάνκα, εμπνευσμένα αντίστοιχα από δέκα ζωγραφικούς πίνακες της Άντρης
Πλουτάρχου. Εξάλλου, το βιβλίο είναι αφιερωμένο στη μνήμη της. Εύχομαι η προσπάθεια ή αν θέλετε ο
πειραματισμός μου με αυτήν την ιαπωνική ποιητική φόρμα να μπορέσει να ταξιδέψει
ευχάριστα τον αναγνώστη.
Ελευθέριος Πλουτάρχου
Εκπαιδευτικός – Λογοτέχνης
Πρόεδρος της Ένωσης Λογοτεχνών Κύπρο
Επίτιμο Μέλος του Συνδέσμου Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου
Ποιήματα από τη συλλογή
Χαμογελούσες
και μέλισσες κερνούσες,
γαλάντη ανθέ.
Μα με νέκταρ μεθούσαν
και πίσω δε γυρνούσαν.
*
Βαθιά στον βυθό
το κρυμμένο μυστικό
ψάχνει τον δύτη.
Μια μέρα η γοργόνα
θα βρει τον εραστή της.
*
Να σε μυρίσω
να γευτώ την αλμύρα
και το χάδι σου.
Αν μ’ αφήσει το κύμα
που δέρνει το σκαρί μου.
*
Βάρκα δική σου,
ξέγνοιαστη η θάλασσα
σε ταξιδεύει.
Μα στο βαθύ της χρώμα
κρύβονται οι σκόπελοι.
*
Στο ραντεβού της
πιστή η Σελήνη σου.
Θα ΄σαι συ παρών;
Αν δεν είσαι, τι κρίμα…
τόση σπατάλη φωτός!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου